Δερματολογικές και συνήθεις παθήσεις
Για να γίνει κατανοητή η πάθηση και ο μηχανισμός που τη δημιουργεί, είναι σημαντικό να πούμε δυό λόγια για την εμβρυολογία που αφορά την κάθοδο των όρχεων στην τελική τους θέση μέσα στο όσχεο.
Ένας απλοποιημένος ορισμός για την κρυψορχία είναι η μη παρουσία όρχεων εντός του οσχέου. Όπως περιγράφεται και πιο πάνω οι όρχεις κατά την γέννηση σε τελειόμηνη κύηση πρέπει να βρίσκονται εντός του οσχέου. Οι όρχεις κατέρχονται εντός του οσχέου υπό την επιρροή ορμονών της μητέρας και του εμβρύου. Διαταραχές στην παρουσία ή στους υποδοχείς αυτών των ορμονών αλλά και σε άλλους παράγοντες μπορούν να αναστείλλουν την κάθοδο των όρχεων και έτσι αυτοί να παραμείνουν σε υψηλότερη θέση σε κάποιο σημείο της φυσιολογικής τους διαδρομής καθόδου και αυτό ομομάζεται αληθής κρυψορχία. Αν ο όρχις βρίσκεται εκτός του οσχέου και σε μία θέση εκτός της φυσιολογικής του διαδρομής τότε μιλάμε για έκτοπο όρχι. Ένας έκτοπος όρχις μπορεί να βρίσκεται στο μηρό στην βουβωνική περιοχή υπερηβικά και στο περίναιο. Αν ο ή οι όρχεις πότε βρίσκονται εντός του οσχέου και πότε απουσιάζουν τότε μιλάμε για ανασπώμενους όρχεις. Αν τώρα δεν ανευρίσκεται ο όρχις ή αναγνωρίζεται μια υποτυπώδη παρουσία του τότε πρόκειται για ανορχία ή για ατροφία όρχι. Οι λόγοι της ατροφίας μπορεί να είναι ορμονικοί ή η ενδομήτρια συστροφή του όρχι.
Το 0,8% με 1,3% των αγοριών κατά την γέννηση παρουσιάζουν κρυψορχία. και το 20% με 30% των πρόωρων νεογνών παρουσιάζουν άδειο όσχεο. Ένα άδειο όσχεο μπορεί να αφορά ανασπώμενους όρχεις ή αληθή κρυψορχία. Από αυτούς το 3% είναι έκτοποι, το 5% είναι ατροφικοί ή δυσγενετικοί το 3% αφορά ανορχία δηλαδή πλήρη απουσία όρχι και το 89% αφορά αληθή κρυψορχία. Πάνω από το 80% η κρυψορχία αφορά τον έναν από τους δύο όρχεις.
Συμπτωματολογία
Η κρυψορχία είναι ασυμπτωματική. Το μόνο σύμπτωμα είναι η απουσία του ενός ή και των δύο όρχεων από το όσχεο. Σπάνια, ο έκτοπος όρχις λόγω της θέσης του μπορεί να υποστεί τραυματισμό και τότε να δώσει συμτώματα όπως έντονο άλγος και αιμάτωμα και αυτό πρέπει να το γνωρίζουν οι γονείς. Αυτοί οι όρχεις έχουν φυσιολογική λειτουργία.
Διάγνωση
Η διάγνωση αρχικά είναι κλινική με ψηλάφηση του όσχεου. Αν παρόλο τους χειρισμούν είναι αδύνατων να εντοπιστεί ο όρχις τότε το υπερηχογράφημα είναι απαραίτητο για τον εντοπισμό και τα χαρακτηριστικά του όρχι αν και το υπερηχογράφημα θα πρέπει να γίνεται πάντα σε περίπτωση που οι όρχεις δεν βρίσκονται στο όσχεο ακόμα και στους ανασπώμενους όρχεις. Ορισμένες φορές συνυπάρχουν και άλλες ανωμαλίες όπως υποσπαδίας, εξστροφή ουροδόχου κύστης, γαστρόσχιση, σύνδρομο Prune-Belly και ο ψευδερμαφροδιτισμός. Άλλες εξετάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό του όρχι είναι η αξονική τομογραφία ή η MRI και το σπινθηρογράφημα αλλά και η λαπαροσκοπία.
Θεραπεία
Πρέπει να γίνει γνωστό ότι η παρουσία των όρχεων σε θέσεις εκτός της φυσιολογικής είναι δυνατόν να δημιουργήσει πρόβλημα με το πέρασμα του χρόνου όπως η ατροφία του και η δημιουργία αντισωμάτων, σε περίπτωση μονόπλευρης κρυψορχίας, που μπορούν να επιρρεάσουν την λειτουργία του φυσιολογικού, καθώς και η εξαλλαγή του ατροφικού και ανάπτυξη κακοήθων νεοπλασμάτων.
Όσον αφορά τους ανασπώμενους όρχεις συνήθως δεν χρειάζεται χειρουργείο και με τα χρόνια οι όρχεις σταθεροποιούνται στο όσχεο. Η θεραπεία με ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη (human chorionic gonadotropin) μπορεί να βοηθήσει αλλά αντεδύκνειται η χρήση της για μακρά χρονική περίοδο. Οι γονείς πρέπει να παρατηρούν αν στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας οι όρχεις βρίσκονται εντός ή εκτός του οσχέου και να το αναφέρουν στο γιατρό. Περιοδικά πρέπει να γίνεται μέτρηση των διαστάσεων του όρχι και σε περίπτωση που επιρεάζονται και αν στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας είναι εκτός οσχέου τότε πρέπει να εξετάζεται και η περίπτωση του χειρουργείου. Εάν κριθεί απαραίτητη η χειρουργική αποκατάσταση το χειρουργείο είναι ίδιο τεχνικά με αυτό της κρυψορχίας.
Ο ατροφικός ή υποπλαστικός όρχις πρέπει πάντα να αφαιρείται μετά των στοιχείων του έως τα δύο χρόνια. Όπως είπαμε παράγει αντισώματα που μπορεί να βλάψουν τον υγειή όρχι καθώς και η κατά 20% έως 40% πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής μετά από χρόνια.
Η αληθής κρυψορχία αντιμετωπίζεται χειρουργικά μετά την ηλικία των 6 μηνών. Το χειρουργείο που γίνεται ονομάζεται ορχεοπηξία. Ο συνδιασμός ορμονικής θεραπείας πριν τη χειρουργική διατηρούν τον όγκο του όρχι αλλά και των σπερματικών αγγείων κάνοντας πιο εύκολο το χειρουργείο γι΄αυτό και πολλές φορές προτείνεται. Επίσης όσο πιο μακρυά βρίσκεται ο όρχις από την φυσιολογική του θέση, τόσο πιο πολύ εφαρμόζονται και οι αρνητικές συνέπειες, αλλά και τόσο πιο πολύ γίνεται δύσκολη η αποκατάσταση. Το χειρουργείο υπό γενική αναισθησία εκτελείται δια μέσου δύο μικρών τομών μία εγκάρσια βουβωνική όπως και στην βουβωνοκήλη και μια στό σύστοιχο ημιόσχεο. Το χειρουργείο γίνεται και λαπαροσκοπικά κυρίως για ενδοκοιλιακούς όρχεις. Το παιδί μετεγχειριτικά πρέπει να λαμβάνει ενδοφλέβια αντιβίωση και εξέρχεται του νοσοκομείου την επόμενη ημέρα. Στην πιο κάτω εικόνα φαίνονται οι πιο σημαντικοί χειρουργικοί χρόνοι της ορχεοπηξίας.
Γιώργος Μαναϊλόγλου
Χειρουργός Παίδων
