Η οξεία συστροφή του στομάχου στα παιδιά είναι σπάνια. Μπορεί να αφορά όλες τις ηλικίες αλλά πιο συχνά παρατηρείται στις μικρές με το μέσο όρο να βρίσκεται στα 2,5 έτη και ελαφρώς πιο συχνά στα αγόρια. Ο στόμαχος είναι ένα όργανο που μεταβάλλονται οι διαστάσεις του αρκετές φορές μέσα στην ημέρα. Οι σύνδεσμοι που τον συγκρατούν επιτρέπουν να κάνει κινήσεις αλλά παράλληλα αποτρέπουν την συστροφή του. Ο στόμαχος συγκρατείται λοιπόν στη θέση του από το οισοφαγικό τρήμα κεντρικά και από την οπισθοπεριτοναϊκή καθήλωση του δωδεκαδακτύλου περιφερικά. Ενδιάμεσα ο γαστροφρενικός γαστροηπατικός γαστροσπληνικός και γαστροκολικός σύνδεσμος συμβάλουν στην καθήλωση του στομάχου. Διαταραχές της στροφής του στομάχου κατά την εμβρυική ζωή καθώς και διαταραχές της καθήλωσης έχουν κεντρικό ρόλο στη δημιουργία της συστροφής του στομάχου. Επίσης, η διαφραγματοκήλη ή το eventration του διαφράγματος μπορεί να συμβάλει στη συστροφή του καθώς και συγγενείς ταινίες και συμφύσεις όπως και η απουσία ή επιμήκυνση των συνδέσμων του στομάχου λόγω ανώμαλης σύντηξης του εμβρυικού μεσεντερίου. Η διανοητική καθυστέρηση και η συγγενής ασπληνία έχουν επίσης συσχετιστεί με τη συστροφή του στομάχου.
Ταξινόμηση
Ο Von Haberer ταξινόμησε τη συστροφή σε δύο τύπους:
Οργανοαξονική συστροφή όπου η περιστροφή συμβαίνει κατά τον επιμήκη άξονα του στομάχου, δηλαδή πέριξ του άξονα πυλωρού-καρδίας. Το μείζον τόξο του στομάχου συνήθως περιστρέφεται προς τα εμπρός και προς τα πάνω και η οπίσθια επιφάνεια του στομάχου γίνεται πρόσθια αλλά μπορεί να συμβεί και το αντίθετο. Ειναι ο πιο συχνός τύπος στους ενήλικες, μπορεί βέβαια να συμβεί και στα παιδιά.
Μεσεντεροαξονική συστροφή όπου η συστροφή συμβαίνει πέριξ μιας νοητής γραμμής που ξεκινά από το έλασσον τόξο του στομάχου και καταλήγει στο μείζον τόξο. Έτσι το πρόσθιο τοίχωμα του στομάχου αναδιπλώνεται μετακινώντας τον πυλωρό και το καρδιακό στόμιο όπου συνήθως στρέφονται προς τα εμπρός και πάνω. Είναι ο συχνότερος τύπος στα παιδιά. Στην πιο κάτω εικόνα παρουσιάζονται σχηματικά οι δύο τύποι της συστροφής.
Επίσης να πούμε ότι μπορεί και να συνυπάρχουν οι δύο τύποι της συστροφής.
Συμπτωματολογία
Τα συμπτώματα είναι ανάλογα του βαθμού της συστροφής και της απόφραξης του στομάχου. Αιφνίδια εγκατάσταση επιγαστρικού άλγους που ακολουθείται από διάταση του στομάχου και τάση προς έμετο αλλά συχνά χωρίς έμετο πρέπει να μπαίνει στη διαφοροδιάγνωση η συστροφή του στομάχου. Περιστασιακά μπορούν να παρατηρηθούν αίσθημα πλήρωσης στο επιγάστριο και ψηλαφητή μάζα. Στο 70% των παιδιών με συστροφή υπάρχει η τριάδα του Borchardt που χαρακτηρίζεται από οξεία διάταση του επιγαστρίου, δυσκολία τοποθέτησης ρινογαστρικού σωλήνα και μη παραγωγική τάση προς έμετο. Μπορεί επίσης να υπάρχουν δύσπνοια, δυσφαγία, δυσπεψία και θωρακικό άλγος.
Διάγνωση
Ο απεικονιστικός έλεγχος του ανώτερου γαστρεντερικού βοηθάει να τεθεί η διάγνωση.
Η απλή ακτινογραφία κοιλίας σε όρθια θέση μπορεί να είναι διαγνωστική με εντοπισμένη διάταση στομάχου και απουσία αέρα περιφερικά. Διάβαση του ανώτερου πεπτικού με βαριούχο γεύμα μπορεί να δώσει την χαρακτηριστική εικόνα "ράμφος πτηνού" στην γαστροοισοφαγική συμβολή.
Θεραπεία
Η θεραπεία είναι άμεσα χειρουργική.
Αρχικά γίνεται αποσυμπίεση του στομάχου με περίπαρση και τοποθέτηση ενός trocar ή σωλήνα στο τμήμα του στομάχου που παρουσιάζεται μπροστά μας. Στη συνέχεια πραγματοποιείται ανάταξη της συστροφής και προσεκτική επισκόπηση για πιθανές περιοχές του στομάχου με νέκρωση όπου και θα πρέπει να εκταμούν. Επίσης, εκτιμώνται πιθανές συνυπάρχουσες ανωμαλίες κυρίως του διαφράγματος όπως eventration, παραοισοφαγική κήλη, συγγενής διαφραγματοκήλη όπου και θα πρέπει να διορθωθούν. Στη συνέχεια γίνεται καθήλωση του στομάχου, γαστροπηξία για αποφυγή υποτροπής, στο πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα μέσο Stamm γαστροστομίας ή εκτεταμένης γαστροπηξίας.
Η επιβίωση είναι >90%.
Γιώργος Μαναϊλόγλου
Χειρουργός Παίδων